راهکار اعطای بورسیه تحصیلی داخل کشور به دانشجویان شاهدوایثارگر

به گزارش خبرنگار مهر، مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی به ارزیابی عملکرد قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران در فصل امور فرهنگی، آموزشی، ورزشی و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت پرداخته است.

در این گزارش آمده است: به رغم گذشت بیش از ۱۰ سال از تصویب قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران، تاکنون ارزیابی دقیقی از عملکرد آن از سوی دستگاه های متولی، به ویژه بنیاد شهید و امور ایثارگران صورت نپذیرفته و همین مساله سبب ایجاد تفاسیر مختلف از میزان و دلایل اجرایی نشدن آن شده است.

مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی این قانون را به تفکیک فصول قانون جامع و به تفکیک موضوع مواد هر فصل از قانون، با تمرکز بر سال های اجرای قانون برنامه ششم توسعه کشور طی دوره (۱۳۹۶-۱۴۰۰) مورد ارزیابی کارشناسی قرار داده است.

یافته های گزارش حاضر نشان داد که پیرامون فصل امور فرهنگی، آموزشی، ورزشی و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، علیرغم اجرای برخی اقدامات همچون «تشکیل شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت،» «تأمین و پرداخت ۱۰۰ درصد هزینه شهریه کلیه دانشجویان مشمول براساس آیین نامه اجرایی مربوط»، «تولید برنامه های رادیویی و تلویزیونی و هنری مرتبط با ایثار و شهادت ازسوی دستگاه های اجرایی متولی امور فرهنگی کشور» و «اعطای سهمیه های ورود به دانشگاه های آموزش عالی به مشمولین»، چالش هایی نیز داشته است.

از جمله چالش های در مسیر اجرای احکام این فصل دیده می شود که از آن جمله می توان به: «عدم تأمین بخشی از اعتبارات مورد نیاز برای اجرای مفاد فصل هفتم قانون»، «عدم اعطای بورسیه تحصیلی در داخل کشور»، به ویژه «عدم انجام نظرسنجی درخصوص کیفیت برنامه های رادیویی، تلویزیونی و هنری» اشاره کرد.

بررسی فصل هفتم امور آموزشی قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران

موضوع فصل هفتم قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مواد ۶۲ تا ۷۲ این قانون را شامل می شود و به امور فرهنگی، آموزشی، ورزشی و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت پرداخته و شامل موضوعات ذیل می شود:

- موظف بودن دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی جهت انتقال دانشجویان و پذیرفته شدگان (مشمولان موضوع ماده ۶۲ این قانون) به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی محل سکونت خانواده آنان و یا نزدیکترین محل و همچنین تغییر رشته همطراز در گروه آزمایشی مربوط برای یک بار؛

- پرداخت ۱۰۰ هزینه شهریه کلیه دانشجویان مشمول موضوع ماده ۶۶ این قانون توسط بنیاد؛

- تأمین و پرداخت هزینه خدمات آموزشی طرح شاهد در برنامه های آموزش عمومی و سایر برنامه های آموزش عالی در چارچوب آیین نامه اجرایی ماده ۶۷ این قانون؛

- تشویق و حمایت از نخبگان و سرآمدان علمی، فرهنگی، ورزشی و هنری خانواده شاهد و ایثارگران در چارچوب آیین نامه اجرایی ماده ۶۹ این قانون؛

- اختصاص سهمیه های ورود به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی به تفکیک ۵ درصد و ۲۵ درصد برای مشمولان مذکور در ماده ۷۰ این قانون؛

- اختصاص ۲۰ درصد از سهمیه هیات علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی به جامعه ایثارگران به شرح ماده ۷۱ این قانون؛

چالش های فصل هفتم و بخش امور آموزشی قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران

- عدم تأمین بخشی از اعتبارات مورد نیاز برای اجرای مفاد فصل هفتم قانون؛

- عدم اعطای بورسیه تحصیلی در داخل کشور

ارزیابی عملکرد (فصل هفتم) قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران به تفکیک مواد قانونی در بخش آموزش عالی

نتیجه گیری و راهکارهای پیشنهادی

درحالیکه بیش از سه دهه از پایان جنگ تحمیلی می گذرد، کماکان آثار تلفات و خسارات این جنگ بر پیکر جامعه ایرانی وجود دارد. ازجمله مهمترین این آثار، حدود ۹۰۰ هزار شهید، جانباز و آزاده است که با احتساب بُعد خانوار آنان، جمعیتی بالغ بر سه میلیون نفر را به شکل مستقیم با تبعات جسمی، مالی و روحی جنگ درگیر کرده است.

مهمترین ارزشی که این قشر سه میلیون نفری، علیرغم تحمل مرارت های فراوان، در طی این سالها برای جامعه ایرانی به ارمغان آورده و پاسدار آن بوده، ارزش ایثار، مقاومت و دفاع از تمامیت وطن اسلامی است. به منظور پاسداشت و تکریم این قشر، به عنوان پرچمداران فرهنگ ایثار و شهادت، قوانین و ساختارهای متعددی در طی سالیان گذشته مصوب شده است.

یکی از مهمترین این قوانین، که درواقع پس از سیاست های کلی ایثار و شهادت، مهمترین سند بالادستی تبیین حقوق و جایگاه جامعه ایثارگری بوده، قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران است.

بررسی ها نشان داد:

۱. در حوزه ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و ارائه خدمات فرهنگی، هنری، تفریحی و ورزشی به جامعه ایثارگران کشور اقدامات مؤثری به شرح ذیل صورت پذیرفته است: «ارائه تسهیلات آموزشی برای انتقال دانشجویان ایثارگر به محل سکونت خانواده آنان»، «تشکیل شورایعالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت»، «تأمین و پرداخت هزینه شهریه کلیه دانشجویان مشمول» و «حفظ و نگهداری اصل آثار و اسناد فرهنگی، هنری، تاریخی و علمی مکتوب و غیرمکتوب شهدا و ایثارگران»، «تأمین و پرداخت هزینه های خدمات آموزشی و فرهنگی طرح شاهد در برنامه های آموزش عمومی و آموزش عالی»، «تولید برنامه های رادیویی، تلویزیونی و نمایشی مرتبط با ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت»، «تشویق و حمایت از نخبگان و سرآمدان علمی، فرهنگی، هنری و ورزشی از جامعه ایثارگران مشمول،» «اختصاص ۲۵ درصد از سهمیه ورود به دانشگاهها به مشمولان مذکور در ماده ۷۰ این قانون و اختصاص ۵ درصد دیگر از سهمیه ورود به دانشگاهها به سایر ایثارگران مذکور در ماده ۷۰ این قانون» و نیز «استفاده ایثارگران از امکانات فرهنگی، هنری، ورزشی و تفریحی دستگاههای موضوع ماده ۲ این قانون با ۵۰ درصد تخفیف.»

با وجود این، اما در راستای اجرای احکام این فصل چالش هایی نیز به شرح ذیل قابل ذکر است:

«عدم تأمین بخشی از اعتبارات مورد نیاز برای اجرای مفاد این فصل»

«عدم ارائه گزارش عملکرد به تفکیک شاخصهای مشخص و به تفکیک مشمولان و نوع خدمات از سوی دستگاه های موضوع ماده ۲ این قانون و بنیاد»

«عدم تشکیل جلسات شورایعالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت»

«تأخیر طولانی مدت در تصویب برخی از آیین نامه ها».

بر این اساس و پس از بررسی های انجام شده پیشنهاد می شود در راستای تحقق بهتر احکام این فصل، موارد به شرح ذیل مورد تأکید قرار گیرد:

«استفاده از ظرفیت های قانونی «شورایعالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت» و تهیه و تدوین دستورالعمل اجرایی لازم از سوی دبیرخانه شورایعالی مذکور و تصویب و ابلاغ آن توسط ریاست جمهوری برای اجرا توسط بنیاد»، «هدفگذاری متناسب با نیاز جامعه هدف و تأمین منابع مالی برای اجرایی شدن پروژه های فرهنگی و هنری مربوط به ایثار و شهادت»، «توجه به کیفیت و اثربخشی برنامه های تشویقی و حمایتی مربوط به نخبگان و سرآمدان علمی، فرهنگی و ورزشی جامعه ایثارگران مشمول» و «تأکید بیشتر بر احراز شرایط علمی و تخصصی در آزمون های استخدامی و عضویت در هیات علمی دانشگاهها برای تعدیل پیامد اجتماعی اختصاص سهمیه ها و امتیازات استخدامی»